x x x

„რა­მო­დე­ნი­მე წლის წინ დავ­დე­ქი აღ­რიცხვა­ზე შვი­ლად აყვა­ნის თხოვ­ნით, მა­შინ რი­გით 1000-ზე ზე­მოთ ვი­რიცხებოდი. მითხრეს, რომ უნ­და დავ­ლო­დებოდი და რო­გორც კი ბავ­შვის აყვა­ნის შე­საძ­ლებლობა გაჩ­ნდებოდა თა­ვად შე­მატყობინებდნენ. რა­მო­დე­ნი­მე წე­ლი გა­ვი­და, მაგ­რამ ჯერჯერობით არა­ფე­რი ჩანს. სა­ა­გენ­ტო­ში ისიც თქვეს, რომ ყოველ­წლი­უ­რად  მხოლოდ 40-50 ბავ­შვის გაშ­ვი­ლება ხერხდება. მარ­ტი­ვი გათ­ვლით შვი­ლის აყვა­ნა ამ მდგო­მა­რეობით და წე­სების გათ­ვა­ლის­წი­ნებით დაახლოებით 20 წლის შემ­დეგ იქ­ნება ჩემ­თვის შე­საძ­ლებელი", - ამბობს ბავ­შვის აყვა­ნის მო­სურ­ნე ჩვე­ნი ერთ-ერ­თი რეს­პო­დენ­ტი (რეს­პო­დენ­ტების ინ­ტე­რე­სებიდან გა­მომ­დი­ნა­რე მათ ვი­ნაობას არ ვა­სახელებთ).

„სა­ერ­თოდ ვინც ბავ­შვის აყვა­ნის გა­დაწყვე­ტი­ლებას იღებს, მა­თი აბსო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სობა უკ­ვე შუახნის ასაკს გა­და­ცი­ლებული­ა, ამი­ტომ ხან­გრძლი­ვი ლო­დი­ნი ამ საქ­მეს კი­დევ უფ­რო არ­თუ­ლებს. ჩემ­მა ახლობელ­მა გა­სულ წელს ბავ­შვი აიყვა­ნა, მაგ­რამ ამ ლო­დინ­ში უკ­ვე ორი ათ­წლე­უ­ლი იყო გა­სუ­ლი. ბავ­შვის აყვა­ნის მო­სურ­ნე ცოლ-ქმა­რი უკ­ვე ასა­კოვ­ნები იყვნენ. ა­მი­ტომ სუ­ლაც არ მიკ­ვირს მა­ვა­ნი უკა­ნო­ნო გზებით რომ ცდი­ლობს ბავ­შვის აყვა­ნას ან ყიდ­ვას. ეს გზა გა­ცი­ლებით უფ­რო მარ­ტი­ვი­ა. მო­ლო­დი­ნის სა­ში­ნე­ლი წლებიდან მა­ინც ათა­ვი­სუფ­ლებს ადა­მი­ანს", - ამბობს ჩვე­ნი მე­ო­რე რეს­პო­დენ­ტი.

ჩვე­ნი რეს­პო­დენ­ტების აზ­რით ამ გა­ჭი­ა­ნუ­რებების მი­ზე­ზი, სხვა ობიექ­ტურ თუ სუბიექ­ტურ მი­ზეზ­თა შო­რის არის კა­ნო­ნიც „შვი­ლად აყვა­ნი­სა და მინ­დობით აღ­ზრდის შე­სახებ" და კა­ნონ­ქვემ­დებარე ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტები. ფაქ­ტები, რომ­ლებიც მა­თი გა­მარ­ტი­ვებისა და დახვე­წის მიუხედა­ვად მა­ინც ტო­ვებენ ისეთ ბზა­რებს, რომ­ლის ამოვ­სებას ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის სი­ცოცხლის წლები და ფსი­ქი­კა ეწი­რება.

ბავ­შვი და სახელ­მწი­ფო

მხოლოდ იმ ფაქ­ტის აღი­ა­რება, რომ ბავ­შვები ცხოვ­რების ყვა­ვი­ლებია საკ­მა­რი­სი არ არის, რომ ხსე­ნებული ყვა­ვი­ლები სა­სურ­ველ გა­რე­მო­ში გა­ი­ზარ­დნონ. ამ ფაქტს სა­მარ­თლებრი­ვი გა­რან­ტიებიც ჭირ­დება. ეს სა­ჭი­როება კა­ცობრიობის მი­ერ გა­აზ­რებულია და გა­მოხატუ­ლია ბავ­შვის უფ­ლებათა ევ­რო­პუ­ლი, გა­ე­როს, ჰაა­გის კონ­ვე­ნციებში. ეს კა­ნო­ნები ბავ­შვის მშვი­დობია­ნი, სა­მარ­თლი­ა­ნი, მი­სი გან­ვი­თა­რებისა და აღ­ზრდის­თვის სა­სურ­ვე­ლი გა­რე­მოს შექ­მნის­თვის სა­მარ­თლებრივ სა­ფუძ­ვლებს ქმნი­ან. აღ­ნიშ­ნუ­ლი კა­ნო­ნები ვრცელ­დება ყვე­ლა ბავ­შვზე მა­თი ეროვ­ნების, რა­სი­სა და სტა­ტუ­სის მიუხედა­ვად.

თუმ­ცა ამ ბავ­შვთა შო­რის არის ისე­თი კა­ტე­გო­რი­აც, რომ­ლებიც გან­სა­კუთ­რებულ და­მო­კი­დებულებას სა­ჭი­როებენ. ამ გან­სა­კუთ­რებულ ანუ მზრუნ­ვე­ლობამოკ­ლებულ ბავ­შვთათ­ვის, სახელ­მწი­ფოს გან­სა­კუთ­რებული მიდ­გო­მები უნ­და გა­აჩ­ნდეს. პირ­ველ რიგ­ში ნება და სურ­ვი­ლი მა­თი დახმა­რებისა. ქარ­თულ­მა სახელ­მწი­ფომ ეს ნება 2005 წელს გა­მო­ი­ჩი­ნა. რო­დე­საც სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რობამ ევ­რო­სა­სურ­სა­თო პროგ­რა­მის წი­ნა­შე კვე­რი და­უკ­რა ბავ­შვთა უფ­ლებების კონ­ვენ­ცი­ის მე-4 მუხლით და­კის­რებულ ვალ­დებულებებს და და­ამ­ტკი­ცა ბავ­შვთა დაც­ვი­სა და დე­ინ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლი­ზა­ცი­ის სა­მოქ­მე­დო გეგ­მა.

ბავ­შვი და დე­ინ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლი­ზა­ცია

სად­ღე­ი­სოდ სა­ქარ­თვე­ლო­ში სახელ­მწი­ფო პო­ლი­ტი­კა, იქით არის მი­მარ­თუ­ლი, რომ ბავ­შვი გა­ი­ზარ­დოს მი­სი სრუ­ლი გან­ვი­თა­რების­თვის აუ­ცი­ლებელ გა­რე­მო­ში, რო­მელ­თა­გან ყვე­ლა­ზე სა­უ­კე­თე­სოს სწო­რედ ოჯახი წარ­მო­ად­გენს. თუმ­ცა არის ბავ­შვთა არც თუ მცი­რე კა­ტე­გო­რი­ა, რო­მ­ლებიც ამ შე­საძ­ლებლობებს მოკ­ლებულ­ნი არი­ან. დე­ინ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლი­ზა­ცი­ამ ეს და­ნა­კარ­გები უნ­და შე­ავ­სოს, წერ­ტი­ლი და­უს­ვას დი­დი ინ­სტი­ტუ­ციების ანუ ბავ­შვთა „ყაზარ­მუ­ლი" ტი­პის სახლების ხანას და უპი­რა­ტე­სობა რე­ინ­ტეგ­რა­ცი­ას, მინ­დობით აღ­ზრდას, საოჯახო ტი­პის ბავ­შვთა სახლებს, დღის ცენ­ტრებს მი­ა­ნი­ჭოს. თუმ­ცა ამ პრი­ო­რი­ტეტ­თა შო­რის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი ბავ­შვის ბიო­ლო­გი­ურ ოჯახში დაბრუ­ნება და მი­სი „შვი­ლის სტა­ტუ­სით" ცხოვ­რებაა. ეს პრი­ო­რი­ტე­ტები აი­სახა კა­ნონ­შიც, რა­მაც გა­ა­მარ­ტი­ვა ბავ­შვის ოჯახურ პი­რობებში აღ­ზრდის შე­საძ­ლებლობა, მათ შო­რის გაშ­ვი­ლების პრო­ცე­სი. „რო­დე­საც სა­ქარ­თვე­ლო გახდა ბავ­შვთა უფ­ლებების კონ­ვენ­ცი­ის ერთ-ერ­თი ხელ­მომ­წე­რი ქვეყანა ფაქ­ტობრი­ვად მა­შინ და­იწყო მუ­შაობა იქით