პოლიტიკური კონიუქტურა - ტენდენცია და საფრთხე
350-დან 800 ლარამდე, დაკავებული თანამდებობის მიხედვით მერყეობს იმ სახელფასო სარგოს ოდენობა, რომელზეც უარის თქმა ადამიანებს საკუთარი სურვილის წინააღმდეგ დღემდე უწევთ. მიზეზი არაოფიციალურად - განსხვავებული პოლიტიკური შეხედულებები გახლავთ, ხოლო ოფიციალურად - პირადი განცხადებები, რომლებსაც ის საჯარო მოხელეები წერენ, ვისთვისაც შემოსავლის ერთადერთი წყარო უკვე ყოფილი სამსახურებია. ამავე დროს ადგილობრივი თვითმმართველობების პოლიტიკური ნიშნით დაკომპლექტების ტენდენცია ნარჩუნდება. 2012 წლის 1 ოქტომბრის შემდეგ რეგიონებსა და მუნიციპალიტეტებში განვითარებულ მოვლენებს უფლებადამცველები კვლევის საგნად მიიჩნევენ. ქვეყნის ხელისუფლების ცვლის პარალელურად ცვლილებები პერმანენტულად მიმდინარეობს თვითმმართველობებში, და ხშირ შემთხვევაში ერთ პოლიტიკურ ძალას მეორე ანაცვლებს, რაც თავის მხრივ ასევე იწვევს სხვადასხვა დარღვევებს.
პარტიული ნიშნით საჯარო სამსახურებიდან გათავისუფლებულთა თემამ 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებამდე მედიის, საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების ყურადღება არაერთხელ მიიქცია. უმუშევრად დარჩენილთა დიდი ნაწილი საკუთარ გათავისუფლებას „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" მხარდამჭერთა ზეწოლასა და საკუთარ განსხვავებულ პოლიტიკურ შეხედულებებს უკავშირებდა. არჩევნებამდე განსაკუთრებით ბევრი იყო ასეთი ადამიანის რიცხვში საჯარო სკოლების პედაგოგები, უმაღლესი სასწავლებლების ლექტორ-მასწავლებლები, შედარებით ცოტა კერძო სექტორიდან და ადგილობრივი თვითმმართველობის სამსახურებიდან დათხოვნილნი. როგორც უფლებადამცველი ორგანიზაციების წარმომადგენლები განმარტავენ, სავარაუდო პოლიტიკური ნიშნით სამსახურებიდან გათავისუფლებულთა საქმეების დიდი ნაწილი სასამართლოში არ გაგრძელებულა, რადგან საჯარო სამსახურებიდან დათხოვნილნი ოფიციალური ინფორმაციით, პირადი განცხადების საფუძველზე არიან გათავისუფლებულნი.
ტენდენციური თვითმმართველობები
ბოლო წლების მანძილზე საჯარო სამსახურებიდან დათხოვნილი ადამიანები საუბრობენ, რომ პოლიტიკური რეჟიმის მსხვერპლნი არიან, ამასთან ჩამოყალიბდა დამოკიდებულება და საჯარო სამსახურები ძირითადად კომპლექტდება პოლიტიკურად მოტივირებული მოხელეებით. იქმნება საშიშროება, რომ ბოლო დროს ადგილობრივ თვითმმართველობებში მიმდინარე პროცესების გამო, ერთ პოლიტიკურ ძალას ჩაანაცვლებს მეორე. ექსპერტების განმარტებით კი, საჯარო სამსახურში დანიშნული თუ არჩეული კადრი შესაბამის კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს. როგორც ოფიციალურ ინფორმაციაზე დაყრდნობით ჩატარებულმა კვლევებმა აჩვენა, ერთის მხრივ, სამსახურებიდან დათხოვნით მატერიალური და მორალური ზიანი მიადგათ ადამიანებს. მეორეს მხრივ კი, ერთეული ადამიანების ინტერესის გამო შეიძლება დაზარალდეს ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტი, რომლის დიდი ნაწილი ხშირ შემთხვევაში, ადმინისტრაციული ხარჯების დაფარვას ხმარდება.
არასამთავრობო ორგანიზაციის „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" ქუთაისის ოფისის მიერ იმერეთის თერთმეტივე მუნიციპალიტეტში გამოთხოვილი
საჯარო ინფორმაცია 2012 წლის 1 ივნისიდან 2013 წლის 1 თებერვლამდე ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში გათავისუფლებული და დასაქმებული თანამშრომლების შესახებ, გარკვეული დასკვნების გამოტანის საშუალებას იძლევა. იკვეთება ტენდენცია, რომ 1 ოქტომბრის შემდეგ დასაქმებულთა რიცხვი მეტია, ვიდრე გათავისუფლებულთა. ამასთან, ადამიანის უფლებათა დამცველები საჯარო სამსახურებში დასაქმებულთა და ადგილობრივი თვითმმართველობებიდან დათხოვნილთა სამართლებრივ საფუძვლებს იკვლევენ.
„ოფიციალური ინფორმაციით, ადგილობრივი თვითმმართველობის სამსახურებში ყველაზე მეტი თანამშრომელი აღნიშნულ პერიოდში დანიშნულია წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის გამგეობის სამსახურებში, სადაც საჯარო მოხელეთა რიცხვი მხოლოდ 2 -ით შემცირდა და 52-ით გაიზარდა. ბაღდათში გათავისუფლდა 21 თანამშრომელი და დაინიშნა - 50. ყველაზე მეტი საჯარო პირი დათხოვნილია ჭიათურის ადგილობრივი თვითმმართველობის სამსახურებიდან და მათი რიცხვი 94-ს შეადგენს, დასაქმებულთა რაოდენობა კი გათავისუფლებულთა რაოდენობის ნახევარს მცირედით აჭარბებს და 52-ია. 11-ჯერ მეტია საჯარო სამსახურიდან დათხოვნილთა რიცხვი დასაქმებულთა რაოდენობაზე ხარაგაულში, აქ 22 ადამიანია გათავისუფლებული და 2 დასაქმებული. დროის ამ მონაკვეთში ზესტაფონში გათავისუფლდა 22 საჯარო მოხელე და დაინიშნა
2-ჯერ მეტი-44. ორჯერ მეტი თანამშრომელია აყვანილი თერჯოლის მუნიციპალიტეტის თვითმმართველი ორგანოს ინფორმაციითაც, - საჯარო სამსახურიდან გათავისუფლდა 6 და დაინიშნა 12 ადამიანი. ტყიბულის მუნიციპალიტეტში გათავისუფლებულთა და სამსახურში მიღებულთა რიცხვი თანაბარია - 4 თანამშრომელი, ვანსა და სამტრედიაში ერთით მეტი-5 პირია დასაქმებული საჯარო სამსახურში, ვიდრე გათავისუფლებული. ხონში 10 ადამიანი ანუ 2 -ით მეტია გათავისუფლებული, ვიდრე დასაქმებული. საჩხერეში 6-ით მეტი, 36 პირია დანიშნული, ვიდრე დათხოვნილი.
პირადი განცხადება - ნება, თუ ზეწოლა?!
ოფიციალური მონაცემებით, საჯარო სამსახურებიდან თანამშრომლების დიდი ნაწილი პირადი განცხადების საფუძველზეა გათავისუფლებული, „საჯარო სამსახურის შესახებ" საქართველოს კანონის 95-ე მუხლის შესაბამისად. მცირეა იმ ადამიანების რაოდენობა, რომლებიც ხელშეკრულებით იყვნენ დასაქმებულნი და ვადის ამოწურვის გამო მოუხდათ სამსახურის დატოვება. ერთეულია ისეთი შემთხვევები, როცა საჯარო მოხელის გათავისუფლებას სამსახურებრივი გადაცდომა დაედო საფუძვლად.
როგორც „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" ქუთაისის ოფისში განმარტავენ, ამ მონაცემების გაანალიზებით გარკვეული ტენდენცია შეიმჩნევა და მაგალითად ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი მოჰყავთ, სადაც 2012 წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებამდე საჯარო სამსახურიდან გათავისუფლებულია 1 პირი, მიღებულია - 9, ხოლო არჩევნების შემდეგ დათხოვნილია - 21 და მიღებულია - 35 ადამიანი. ოფისის კოორდინატორის, თამარ ჭარბაძის აზრით, „შეინიშნება ტენდენცია, რომლის მიხედვითაც მუნიციპალიტეტებში არჩევნების შემდეგ საჯარო სამსახურებში დასაქმებულთა რიცხვი გაზრდილია. ამასთან, გათავისუფლების შემთხვევაში, რამდენიმე მაგალითის გათვალისწინებით, ეჭვქვეშ დგება რამდენად შეესაბამება პირადი განცხადება ამ ადამიანების ნება-სურვილს. გარდა ამისა, რამდენადაც ვიცით,
საჯარო სამსახურებში დანიშვნა არ მომხდარა კონკურსის წესით. საქართველოს კანონით „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ" კი შესაძლებელია პირის 3 თვემდე ვადით მოვალეობის შემსრულებლად დანიშვნა. თუმცა დღეის მდგომარეობით, საჯარო სამსახურებში იმერეთის 11 მუნიციპალიტეტის მასშტაბით, კონკურსი არ ჩატარებულა. ამავე დროს, როცა ადამიანი წერს განცხადებას, რომ გათავისუფლდეს საჯარო სამსახურში დაკავებული თანამდებობიდან და ამ ადამიანს არ აქვს სხვა სამსახური, არ აქვს შემოსავლის სხვა წყარო და იგივე ადამიანი მიდის სასამართლოში ამავე საკითხთან დაკავშირებით, ეჭვქვეშ დგება - რამდენად ნამდვილი იყო მისი ნების გამოხატვა".
პრეცენდენტი დათხოვნილის სასარგებლოდ
ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ოფიციალური ინფორმაციით, თანამშრომელთა დიდმა ნაწილმა დაკავებული თანამდებობა პირადი განცხადების საფუძველზე დატოვა, მათ შორისაა ნატალია სამთელაძე, რომელიც გამგეობის ადმინისტრაციულ სამსახურს ხელმძღვანელობდა 2013 წლის 30 იანვრამდე, ვიდრე მას გათავისუფლების ბრძანება ჩაბარდებოდა. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" იურისტის თეო ზაქარაშვილის განცხადებით, რომელიც ნატალია სამთელაძის საქმის ადვოკატირებას აწარმოებს, უკვე დაიშვა პრეცენდენტი, როცა სამსახურიდან უკანონოდ დათხოვნილის მიმართ სასამართლოს გამამართლებელი გადაწყვეტილება დადგა. „ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ადმინისტრაციული სამსახურის ხელმძღვანელი ნატალია სამთელაძე გათავისუფლებული იყო 30 იანვარს გამგებლის ბრძანების საფუძველზე და არა პირადი განცხადების საფუძველზე, როგორც ეს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის გამგეობის მიერ მოწოდებულ საჯარო ინფორმაციაშია მითითებული. ზესტაფონის რაიონულმა სასამართლომ 15 მარტს, მოსამართლე გელა ქირიას გადაწყვეტილებით, სამსახურიდან დათხოვნის ბრძანებაში მოყვანილი არგუმენტები ნატალია სამთელაძის გათავისუფლებისთვის არასაკმარისად მიიჩნია და დააკმაყოფილა მოსარჩელე მხარის მოთხოვნა სრულად. მოსამართლემ გააუქმა გამგებლის ბრძანება და დაავალა გამგეობას, რომ ნატალია სამთელაძე დაუყოვნებლივ აღდგეს სამსახურში და აუნაზღაურდეს განაცდური სარგო", - აცხადებს თეო ზაქარაშვილი. იურისტის თქმით, საჯარო სამსახურიდან დათხოვნილ სხვა პირებს ამ დროისთვის ორგანიზაციისთვის არ მიუმართავთ. თუმცა, არის პირადი განცხადების საფუძველზე გათავისუფლებულთა საქმეები, რომლებსაც ასევე მოჰყვა სასამართლო პროცესები.
მაჟორიტარის კონტრარგუმენტები
ნატალია სამთელაძე სამსახურიდან დათხოვნას პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებს და ზესტაფონის მაჟორიტარ დეპუტატს გოგი ქავთარაძის პირად სურვილს უკავშირებს: „გათავისუფლების წინა დღით დაბარებული ვიყავი მაჟორიტარი დეპუტატის ბიუროში. შევხვდი გოგი ქავთარაძეს, მისი მრისხანება და აგრესია გამოვიწვიე მხოლოდ იმიტომ, რომ მე არ მქონდა დაწერილი სამსახურიდან წასვლის შესახებ განცხადება და ვიყავი სამსახურის ხელმძღვანელი. როგორც ძველი ხელისუფლების „გადმონაშთი", უნდა მივმხდარიყავი და სამსახურიდან წავსულიყავი. ამას მოჰყვა შეკამათება, ვცდილობდი კონტრარგუმენტები მეთქვა. ის არ მისმენდა და მპასუხობდა, რომ არ იყო საჭირო მოსმენა, იცოდა ყველაფერი და უნდა წავსულიყავი. ჩვენი ხმაურიანი დიალოგი დაახლოებით ნახევარი საათი გაგრძელდა. ეს იყო აშკარა პოლიტიკური ზეწოლა. ისიც მითხრა: „შენ „ნაციონალი" ხარ და უნდა წახვიდეო", მითხრა - „სადაც გინდა წადი, სადაც გინდა იჩივლე, მე გოგი ქავთარაძეს მინდა ასე და თქვენ ყველანი უნდა წახვიდეთო", - აცხადებს ნატალია სამთელაძე.
სამთელაძის გათავისუფლების პოლიტიკურ მოტივს კატეგორიულად უარყოფს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის გამგეობის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის ხელმძღვანელი დავით კამკაძე: „ნატალია სამთელაძე სამსახურიდან გათავისუფლებულია სამუშაოს არაჯეროვნად შესრულებისთვის. რატომღაც, ამ ქალბატონს უნდა, რომ მისი სამსახურიდან წასვლას პოლიტიკური ელფერი მისცეს. ის მართლაც აქტიური წევრია „ნაცმოძრაობის" და სამუშაო კაბინეტში თათბირიც კი ქონდა მის თანამშრომლებთან და მხარდამჭერებთან. თუმცა, ხაზგასმით მინდა აღვნიშნო, რომ მისი სამსახურიდან გათავისუფლების მიზეზი სამუშაოს არაჯეროვნად შესრულებაა."
ნატალია სამთელაძესთან შეხვედრის დეტალებს იხსენებს გოგი ქავთარაძე. მისივე თქმით, სამთელაძის სამსახურიდან დათხოვნის მიზეზი პროფესიული დონეა. „აქ იყო, ავუხსენით, რომ მისი დონე არ აკმაყოფილებდა ჩვენს პროფესიულ მოთხოვნებს - ეს არის და ეს. თანამშრომელს ათავისუფლებს მუნიციპალიტეტის გამგებელი ნუგზარ ქამუშაძე. გათავისუფლების ოფიციალური მიზეზი იყო დაბალი პროფესიული დონე. თავად მიაჩნია, რომ მაღალი აქვს, როგორ გავარჩიოთ ჩვენ ახლა ეს? პოლიტიკური სარჩული არაფერ შუაშია, მე დაუფარავად ვუთხარი: „თქვენ რომ იყოთ ჩემს ადგილზე, ან თვეების წინ რომ ყოფილიყავით, როგორ მოიქცეოდით?", - ამბობს ზესტაფონის მაჟორიტარი დეპუტატი.
უკანონოდ გათავისუფლებისა და დასაქმების ტენდენცია გრძელდება
იმერეთის მუნიციპალიტეტებში 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ საჯარო სამსახურებიდან გათავისუფლებულთა და თვითმმართველობებში დასაქმებულთა სამართლებრივ საფუძვლებს იკვლევს კიდევ ერთი არასამთავრობო ორგანიზაცია. „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის" ქუთაისის ფილიალის მონაცემებით, იმერეთის მასშტაბით, თითქმის ყველა თვითმმართველობაში მუნიციპალიტეტების საკრებულოების თავმჯდომარეებმა და გამგებელმა დაწერეს განცხადებები და დატოვეს თანამდებობები. „სამწუხარო ტენდენცია შეინიშნება, მუნიციპალიტეტებში პირადი განცხადების საფუძველზე არიან ადამიანები დათხოვნილნი, რასაც არამც და არამც არ ვეთანხმებით. არსებობს დადასტურებული ეჭვი, რომ პირადი განცხადებები არაა ნების გამომხატველი," - აცხადებს ორგანიზაციის ქუთაისის ფილიალის ხელმძღვანელი თამარ ფაჩულია და პირადი განცხადების საფუძველზე დათხოვნებს არასწორად დამკვიდრებულ პრაქტიკას უწოდებს. „ ჩვენ გვაქვს სარჩელი სასამართლოში და გვაქვს მტკიცებულება, რომ დათხოვნა არ იყო პირადი ნების გამოხატვა და ეს გახლდათ მიმდინარე მოვლენების გამოძახილი. საპარლამენტო არჩევნებამდე და მის შემდეგაც ეს გახდა შეუქცევადი პროცესი და ჩვენ მუდმივ მონიტორინგს ვაწარმოებთ. ჩვენი კვლევის მიხედვით, რომელიც 1 ოქტომბრიდან მიმდინარე წლის თებერვლის პირველ ნახევარს მოიცავს, სტატისტიკურად, ძირითადი დათხოვნები მოდის სოფლების რწმუნებულებზე. ანუ ამ ადამიანებმა იმერეთის მუნიციპალიტეტში, თითქმის ერთ დღეს დაწერეს განცხადება გათავისუფლების შესახებ. ვინც არ დაწერა განცხადება, აბსურდული ბრძანების საფუძველზე იქნა გათავისუფლებული. არის ფაქტები, როცა ჩვენთან მოსული ადამიანები პირდაპირ მიანიშნებენ გათავისუფლებისას პოლიტიკური ნიშნით ზეწოლაზე. გვაქვს ანალოგიური საქმეები, რომლებზეც ჯერ სასამართლო პროცესი არ გამართულა, ვიცავთ სოფლების ყოფილ რწმუნებულებს და რა შედეგი დადგება, რა თქმა უნდა, ჯერჯერობით უცნობია," - აცხადებს თამარ ფაჩულია.
„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის" ქუთაისის ფილიალის მონაცემებით, საჩხერის მუნიციპალიტეტის გამგეობიდან ერთ დღეს პირადი განცხადების საფუძველზე გათავისუფლდა 26 საჯარო მოხელე, რაც გამგეობაში დასაქმებულთა რიცხვის გათვალისწინებით მაღალი პროცენტია. საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, ასევე პირადი განცხადების საფუძველზე დატოვა სამსახური ჭიათურის გამგეობის 51 თანამშრომელმა. ამავე პერიოდში ხონის მუნიციპალიტეტის საკრებულოდან 23 თანამშრომელი გათავისუფლდა ასევე პირადი განცხადების საფუძველზე. იურისტების განცხადებით, ზემოთაღნიშნული ინფორმაცია შემდგომი კვლევის საფუძველია, რადგან შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ 23 ადამიანის დათხოვნა ხონის საკრებულოს მთლიანი აპარატის დათხოვნას ნიშნავს. „საია"-ს ქუთაისის ფილიალის ხელმძღვანელის განცხადებით, ორგანიზაციის კვლევის ობიექტს საჯარო სამსახურებიდან გათავისუფლებასთან ერთად ახალი კადრის დანიშვნაც წარმოადგენს. უფლებადამცველის აზრით, 1 ოქტომბრამდე და მას შემდეგ ამ კუთხით პროცესები არ შეჩერებულა.
უფლებადამცველთა კვლევის ობიექტია ადგილობრივ თვითმმართველობებში დასაქმებულთა კვალიფიკაცია, ახალი კადრის აყვანის საჭიროება, შტატების ზრდის ტენდენცია და ხელშეკრულებით დასაქმებულთა რიცხვი და საჭიროება. „ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ როდესაც საკრებულოს თავმჯდომარე, მერი ან გამგებელი ტოვებს თანამდებობას, აუცილებელია დაინიშნოს დროებითი მოვალეობის შემსრულებელი, მისი პირველი მოადგილე, რასაც „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“ საქართველოს კანონი ითვალისწინებს. ამავე დროს საჭიროა გამოცხადდეს კონკურსი და ვაკანტურ თანამდებობაზე კონკურსის წესით შეირჩეს პირი. კონკურსის წესით უნდა ირჩეოდნენ სხვა საჯარო მოხელეებიც, თუმცა ჩვენს მიერ მოპოვებული ინფორმაციით, იმერეთის მუნიციპალიტეტებში მსგავსი კონკურსები ადგილობრივი თვითმმართველობის სამსახურებში საჯარო მოხელის თანამდებობაზე არ გამოცხადებულა. მხოლოდ ხარაგაულსა და ბაღდათში აირჩიეს კონკურსის წესით გამგებლები,“- განმარტავს ფაჩულია.
შტატების ოპტიმიზაცია ზრდის ხარჯზე
საზოგადოებრივი ორგანიზაციების კვლევის საგანი გახდა გადააჭარბეს თუ არა კონკრეტულმა საჯარო მოხელეებმა მინიჭებულ უფლებამოსილებას, აქვს თუ არა ადგილი თანამდებობის ბოროტად გამოყენებას, რა ზარალი მიადგა ბიუჯეტს, ირღვევა თუ არა საჯარო სამსახურში მიღების, დაწინაურების, ატესტაციის, საკლასო ჩინების, დისციპლინური პასუხისმგებლობის და სხვა წესები. 2013 წლიდან ქუთაისის მერიაში რამდენიმე ათეულით მეტი თანამშრომელი მუშაობს. ხელოვნურად გაზრდილ შტატებზე ოპოზიციისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან ერთად საჯაროდ საუბრობს მერიის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი. თენგიზ თოფურიძის განცხადებით, მერიაში საშტატო ერთეულების გაზრდის აუცილებლობა არ არსებობდა, მით უფრო, რომ თანამდებობებზე ადამიანები კონკურსის გარეშე დაინიშნენ.
ოფიციალური ინფორმაციით, ქუთაისის თვითმმართველობაში ამ დროისთვის 574 თანამშრომელი შტატში მუშაობს, ამას ემატება შტატგარეშე 93 თანამშრომელი და მერიის სამსახურების პროგრამებში დასაქმებული 73 ადამიანი. მიმდინარე წლიდან მერიასა და საკრებულოს სტრუქტურულ დანაყოფებში შტატში და ხელშეკრულებით სულ 740 ადამიანია დასაქმებული. ამავე მონაცემებით, 2012 წელს თვითმმართველობაში შტატში 534 თანამშრომელი მუშაობდა, ამას ემატებოდა 93- ხელშეკრულებით აყვანილი, 125 - მერიის
ჯანდაცვისა და ეკონომიკის სამსახურებისა და საბინაო ინფრასტრუქტურის მართვისა და განვითარების სამსახურის პროგრამა „კორპუსში", 2- ეკონომიკის პროგრამებში და 18- ჯანდაცვის პროგრამებში დასაქმებულთა რაოდენობა. შტატების მატების გამო გაიზარდა სახელფასო ფონდიც. ქალაქის წლევანდელი ბიუჯეტი 43 მილიონი ლარია და ამ თანხიდან 8 მილიონი ლარი ადგილობრივ თვითმმართველობაში დასაქმებულთა ხელფასებისთვის დაიხარჯება.
როგორც მერიის ადმინისტრაციული სამსახურის ხელმძღვანელი თენგიზ თოფურიძე განმარტავს, 2008 წლიდან 2012 წლამდე ადგილობრივი თვითმმართველობის სამსახურებში დასაქმებულთა რიცხვი თითქმის გაორმაგდა. ამასთან, თოფურიძის ინფორმაციით, ადმინისტრაციული ხარჯები ქალაქის ბიუჯეტის შემოსავლების 85%-ს, ხოლო მთლიანი ბიუჯეტის 25% -ს შეადგენს. თენგიზ თოფურიძის განცხადებით, მან კონკრეტული მონაცემებით და შესაბამისი განცხადებებით ხელმძღვანელ პირებს არერთხელ მიმართა. „სტრუქტურული რეორგანიზაციის შედეგად 2013 წლიდან 3 სამსახური შეიქმნა, მათ შორის ადმინისტრაციული ზედამხედველობის სამსახური და სამშენებლო საქმიანობაზე ზედამხედველობის სამსახური, მოიმატა ადმინისტრაციულმა ხარჯმა. სახელფასო ფონდი და ადმინისტრაციული ხარჯი
ჯამში შეადგენს ქალაქის ბიუჯეტის 25%-ს. ამასთან, თანამდებობებზე ინიშნებიან ყოველგვარი კონკურსის გარეშე, შესაბამისი კვალიფიკაცის არმქონე პირები, "- აცხადებს თოფურიძე.
შტატების ოპტიმიზაციისათვის 2013 წლის ბიუჯეტის პროექტის განხილვის შემდეგ მერიას რეკომენდაციით მიმართა ადგილობრივმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ, „საქართველოს ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციის" იმერეთის ორგანიზაციის ხელმძღვანელის პაატა კლდიაშვილის განცხადებით, ერთია თუ ოპტიმალურის რამდენად ადეკვატურია შტატში დასაქმებულ თანამშრომელთა ოდენობა, მეორეა ის, რომ შტატგარეშე თანამშრომელთა რიცხვია ძალიან დიდი. ორგანიზაციის რეკომენდაცია ხელშეკრულებით დასაქმებულთა ოპტიმიზაციას შეეხებოდა და მათი აუცილებელი საჭიროების შემთხვევაში შტატში აყვანას გულისხმობდა, რათა სახელფასო ხარჯები ბიუჯეტში სწორად ასახულიყო. პაატა კლდიაშვილის განმარტებით: „მიმდინარე წლის მონაცემებით ადგილობრივ თვითმმართველობაში ამ დრომდე დამატებით დასაქმებულია ხელშეკრულების პირობებით 7 ადამიანი. ჯერ პირველი დეკადა არ დამთავრებულა და ჩვენი აზრით, ეს არც თუ ისე ცოტა რაოდენობაა. თუ გავითვალისწინებთ იმასაც, რომ ოფიციალური მონაცემებით 2012 წლის მანძილზე თვითმმართველობაში ხელშეკრულებით შტატგარეშედ აყვანილი იქნა 174 თანამშრომელი. ამავე დროს შტატგარეშე თანამშრომელთა აყვანასთან დაკავშირებული პოლიტიკა ნათელი არ არის და მოითხოვს დამატებით განმარტებებს (დაზუსტებებს). თუ სპეციალისტი საჭიროა მთელი წლის მანძილზე, მაშინ სათანადო დასაბუთების შემდეგ უნდა მოხდეს შტატების დამატება, ხოლო შტატგარეშე თანამშრომელთა აყვანა უნდა ხორციელდებოდეს კონკრეტული მოკლევადიანი სამუშაოს შესრულების მიზნით, წინასწარ განსაზღვრული ვადით. ამასთან, თითოეულმა სამსახურმა, რომელსაც გამოყოფილი აქვს სახსრები შტატგარეშე თანამშრომლებისთვის, ნათლად უნდა აღწეროს ასეთი თანამშრომლების მიერ შესრულებული სამუშაოს შინაარსი და დაასაბუთოს მათი საჭიროება".
„საქართველოს ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაციის" იმერეთის ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებულ საინფორმაციო ბიულეტენში „თვითმმართველი ქალაქის ქუთაისის 2012 წლის ადგილობრივი ბიუჯეტის შესრულების მონიტორინგის შედეგების" მიხედვით, ბოლო სამი წლის მანძილზე ადმინისტრაციული ხარჯების (ხელფასები, პრემიები, სატრანსპორტო ხარჯები და ა.შ.) ზრდა ფიქსირდება. კერძოდ: 2011 წელს წინა წელთან შედარებით ზრდამ შეადგინა 7,5%, ხოლო 2012 წელს -25%. „გამომდინარე აქედან, მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, რომ განისაზღვროს ადმინისტრაციული ხარჯების ზედა ზღვარი ადგილობრივი ბიუჯეტის საკუთარი შემოსულობების მიმართ. აღნიშნული ზღვარი პირველ ეტაპზე უნდა დაწესდეს საკრებულოს დადგენილებით, ხოლო შემდეგ, დაყენებული იქნეს საკითხი საქართველოს საბიუჯეტო კოდექსის შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელების შესახებ", - აცხადებს პაატა კლდიაშვილი.
ადგილობრივი თვითმმართველობის საქმიანობის მონიტორინგისთვის შექმნილი არასამთავრობო ორგანიზაციათა კოალიციის „გამჭვირვალე საქართველოსთვის" ერთ-ერთი წევრის „კორუფციასთან ბრძოლისა და ადამიანის უფლებათა დაცვის ასოციაცია-საჩინოს”აღმასრულებელი დირექტორის ზურაბ ხურციძის განცხადებით, კოალიციამ წერილით მიმართა ქალაქის საკრებულოს თავმჯდომარეს, რათა საკრებულომ ქალაქის მერიის სამსახურების საქმიანობის შემსწავლელი კომისიის შექმნა უზრუნველყოს. ამასთან ზურაბ ხურციძის აზრით, აუცილებელია სამსახურების დებულებების შესწავლა, რადგან მიმდინარე წელს შექმნილი სტრუქტურული ერთეულებით დებულებების დუბლირება მოხდა, ერთი და იმავე საქმიანობაში გახარჯული თანხა კი ბიუჯეტის არამიზნობრივ ხარჯვაა: „ნებისმიერი ხარჯვითი ნაწილი, რომელიც არ არის გათვლილი მიზნობრივად, როცა თანამშრომელს ზუსტად არა აქვს განსაზღვრული თავისი ფუნქცია, ეს არამიზნობრივი ხარჯვაა. მაგალითად, ერთი და იგივე რაოდენობის თანამშრომელი მუშაობს მართვის ტერიტორიულ ორგანოებში, რომელთა დაქვემდებარებაშია 500-დან ათასამდე და 35-დან 40 ათასამდე მცხოვრებით დასახლებული პუნქტი. თუ მაინცდამაინც კოორდინაცია გვინდა მოსახლეობასთან, საკმარისია 4 - 4 თანამშრომლის დასაქმება მერიის დაქვემდებარებაში მყოფი მართვის ტერიტორიულ ორგანოებში, თუ ეს ადამიანები დაიტვირთებიან სამუშაო აღწერილობის შესაბამისად, უფრო გამართულად იმუშავებენ ვიდრე დღეს. ჩვენი რეკომენდაციით, უპრიანი იქნება, მოხდეს მართვის ტერიტორიული ორგანოების დამსხვილება და 12 -ის ნაცვლად 5 ერთეულამდე დაყვანა, ჩვენ გვჭირდება მობილური ჯგუფი, რომ ეფექტურად განხორციელდეს შესაბამისი სერვისები," - აცხადებს „კორუფციასთან ბრძოლისა და ადამიანის უფლებათა დაცვის ასოციაცია - საჩინოს”აღმასრულებელი დირექტორი.
ქალაქ ქუთაისის მერის, ბესიკ ბრეგაძის განმარტებით, მერიაში საშტატო ერთეულის ზრდა ხელშეკრულებით დასაქმებული თანამშრომლების შტატში გადაყვანამ განაპირობა. „დაემატა რაღაც რაოდენობა თანამშრომლები, თუმცა ჩემი პოზიციაა, კიდევ ერთხელ ვამბობ, ფუნქციიდან გამომდინარე ხდებოდეს განსაზღვრა რაოდენობისა და შესაბამისი გადაწყვეტილება უნდა იყოს მიღებული. ჩვენ გვყავდა როგორც საშტატო ერთეულზე, ასევე შტატგარეშე თანამშრომლები-ხელშეკრულებით აყვანილი ადამიანები, რომლებზეც ვფიქრობთ, რომ მაქსიმალურად მოვათავსოთ იმ ჩარჩოში, რასაც საშტატო ერთეული ქვია, და მათი ფუნქცია იყოს განსაზღვრული და შესაბამისად ხდებოდეს ანაზღაურებაც. რაც შეეხება სახელშეკრულებო ურთიერთობებს, ზოგადად მთლიანად უნდა ამოვიღოთ და ხელშეკრულების გაუქმების გზით თუ წავალთ, ძალიან კარგია", - მიიჩნევს ბესიკ ბრეგაძე.
პოლიტ
ავტორი: თათა კაჭკაჭიშვილი